Wanneer zou een leerling hoogbegaafd kunnen zijn?
Naast een hoge intelligentie is bij hoogbegaafden vaak ook sprake van hooggevoeligheid. Kinderen die veel meer dan anderen prikkels uit de omgeving opvangen omdat zij een verfijnde en verhoogde zintuiglijke gevoeligheid hebben. Ook zijn hoogbegaafde leerlingen creatief, zij weten op creatieve manieren doelen te bereiken. Zij hebben een rijke fantasie, zijn vaak beelddenkers, artistiek. Het meest kenmerkende is hun sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel en autonomie.
Hoogbegaafdheid wordt vaak niet herkend
Hoogbegaafdheid wordt vaak niet herkend of erkend, omdat men kennis over de vraagstukken bij hoogbegaafdheid ontbeert. Het belangrijkste is dat men zich realiseert dat hoogbegaafdheid niet alleen over intelligentie gaat, maar vooral om de specifieke kwaliteiten die deze leerlingen met zich meebrengen, zoals autonomie, het rechtvaardigheidsgevoel en de hooggevoeligheid.
Wetenschappers (Betts & Neihart) onderscheiden 6 type hoogbegaafden:
De aangepaste succesvolle leerling; Presteert goed, maar nog steeds onder het eigen vermogen. Een perfectionistische leerling die bang is om fouten te maken.
De uitdagende creatieve leerling; Creatief in bijzondere oplossingen. Staat zeer kritisch in de wereld, stelt regels ter discussie, neemt niets zondermeer aan. Is inconsistent in werkwijze, laat wisselende resultaten zien.
De onderduikende leerling; Doet er alles aan om niet herkend te worden als begaafd, ondermijnt het belang van de eigen ontwikkeling. Wil geen uitzonderingspositie, vindt sociale acceptatie belangrijk en vermijdt iedere uitdaging.
De risico leerling; Is niet gemotiveerd voor school, zoekt naar buitenschoolse activiteiten om uitgedaagd te blijven. Werkt inconsistent en laat lage prestaties zien. Het lage zelfbeeld is kenmerkend.
De dubbel bijzondere leerling; Heeft naast de hoogbegaafdheid ook leer- en gedragsproblemen.
De zelfsturende autonome leerling; Haalt schoolresultaten die passen bij de capaciteiten, is zelfstandig en ontwikkelt eigen doelen.
Naast het feit dat hoogbegaafden niet eenduidig te herkennen zijn, kunnen er factoren zijn die de hoogbegaafdheid maskeren. Denk daarbij aan:
- Gedrag; faalangst, slechte zelfcontrole, agressie, stemmingswisselingen, verstoren.
- Resultaten; onderpresteren, wisselende resultaten.
- Leerbaarheid; valt uit bij deelname aan verrijkingsprogramma’s, niet meegaan in uitdagingen, niet afmaken van taken.
- Persoonlijke presentatie; zelfverwaarlozing, zichzelf isoleren, laag zelfbeeld.